Amstrad CPC-472

Jest to specjalna wersja wersja modelu CPC-464 sprzedawana w Hiszpanii pod nazwą CPC-472. Została ona wprowadzona na rynek w celu uniknięcia restrykcji prawnych (dodatkowych podatków) dla komputerów z pamięcią 64 KB lub mniejszą i klawiszem 'Ñ' na klawiaturze (sic!). Dlatego Amstrad wyprodukował specjalną wersję swojego bestsellera z powiększoną o 8 KB pamięcią RAM i klawiaturą pozbawioną "drogocennego" przycisku. Wkrótce jednak na rynku hiszpańskim wszystkie sprzedawane komputery musiały mieć klawisz 'Ñ' na klawiaturze i w takiej, zmienionej wersji, komputer ponownie zagościł na rynku (oczywiście z pamięcią większa o 8 KB).
Dziwne, ale prawdziwe.

Komputer jest rarytasem kolekcjonerskim, szczególnie że występuje w dwóch wersjach klawiaturowych i niewielkiej liczbie wyprodukowanych łącznie egzemplarzy.

1985 - komputer Amstrad PCW 8256, 8512, 9512

Najbardziej znanymi przedstawicielami komputerów firmy Amstrad były CPC 464 i 6128, cieszące się u nas sporym powodzeniem. Znacznie mniej docenione, mimo swoich niewątpliwych zalet, były komputery serii PCW: 8256 i 8512. Maszyny te były przeznaczone do prac biurowych, dostarczane razem z edytorem tekstu o nazwie Locoscript. Miały też możliwość pracy w systemie operacyjnym CP/M Plus, który otwierał swego czasu dostęp do dużej ilości oprogramowania narzędziowego i aplikacyjnego: języki programowania, bazy danych, programy graficzne itp.
Nazwa serii PCW oznaczała zresztą jednoznacznie zastosowanie tej rodziny: Personal Computer Wordprocessor - skomputeryzowany procesor tekstu. W zestawie z maszyną znajdował się monitor z zielonym ekranem i drukarka. System cieszył się sporym zainteresowaniem w Europie Zachodniej. Łącznie sprzedano ponad 700 tys. sztuk.
Jako pamięć masową zastosowano słynne Amstradowie stacje 3", a z podłączeniem całości nie miał problemu nawet laik.
Komputer nie miał pamięci ROM. Jego start inicjował układ ASIC w drukarce, który uruchamiał procedurę odczytu oprogramowania z dyskietki. W zestawie z komputerem była oferowana drukarka matrycowa bez możliwości podpięcia innego modelu.
Procesor tekstu dostarczany w zestawie był niezły. Wykorzystywał 154 KB RAM, zaś jej pozostałą część używał jako pamięć wirtualną. Pracował wyłącznie w trybie tekstowym bez możliwości graficznego podglądu WYSIWYG. Nie miał też opcji korespondencji seryjnej. Pojedyncza dyskietka 320 KB mogła przechować 90 stron tekstu.
W Niemczech komputer sprzedawano jako Joyce.
Model z powiększoną pamięcią 8512 miał standardowo 2 stacje dyskietek - jedną jednostronną 180 KB i drugą dwustronną, podwójnej gęstości - 720 KB.
Ostatnim produktem Amstrada w tej serii był PCW 9512. Najważniejszą zmianą w stosunku do poprzedników jest zastosowanie drukarki rozetkowej (daisywheel), dającej znacznie lepszą jakość druku niż drukarki mozaikowe (dot matrix). Wadą tego rozwiązania był całkowity brak możliwości graficznych, mała szybkość druku i kłopoty z implementacją alfabetów narodowych. O ile dotychczas większość zmian tego typu ograniczała się do programowej lub sprzętowej wymiany generatora znaków, to tutaj potrzebna jest odpowiednia rozetka do drukarki. Pozytywną cechą nowego modelu była także nowoczesna, zmieniona obudowa i czarno biały monitor. Uwzględniając potrzeby użytkowników dodano wyjście równoległe CENTRONICS, które umożliwiało podłączenie drugiej drukarki lub plottera. Nie przewidziano niestety dołączenia twardego dysku do komputera, co utrudniało realizację dużych baz danych.
Modyfikacje oprogramowania dotyczyły głównie Locoscripta i produktów z nim współpracujących. Oprócz nowej wersji edytora dostarczany był Locospell i Locomail, programy służące do badania poprawności tekstu i ułatwieniu pracy korespondencyjnej.

Dane techniczne:
CPU: Zilog Z80 A, 3,4 MHz
Koprocesor wideo: Amstrad ASIC
RAM: 256 KB (16 banków po 16 KB - w modelu PCW 8256)
Tryb tekstowy: 90 x 32
Tryb graficzny: 720 x 256 (PAL), 720 x 200 (NTSC), monochromatyczny
Dźwięk: beeper, 1 kanał
I/O PORTS Z80 Bus, Parallel

1983 - komputer Coleco Adam

Na początku lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku na rynku pojawiły się znane konsole: Mattel Intellivision i Coleco ColecoVision. Ta druga była całkiem dobrym sprzętem, którego popularność bazowała na grach automatowych - Donkey Kong, Space Panic czy Mouse Trap. Sprzedano jej na rynku dużo, bo ponad 6 mln. Niestety firma straciła ponad 80 mln. USD angażując się w nieudany projekt komputera domowego Coleco Adam, przez co zniknęła z rynku. Na ten system komputerowy pojawiło się ponad 300 pozycji, co trzeba nazwać niemałym wyczynem, zwłaszcza znając problemy sprzętowe i programowe Adama.
Komputer Coleco Adam był sprzedawany w 2 wersjach: jako rozszerzenie funkcjonalne konsoli ColecoVision i jako oddzielny system. Za 700 USD nabywca otrzymywał bogaty zestaw, zawierający 64 KB pamięci RAM, pamięć taśmową o dużej prędkości oraz drukarkę rozetkową.
Pamięć taśmowa była zmorą tego systemu. Wykorzystywała specjalne kasety (zwykłe nie wytrzymywały obciążeń) i była bardzo zawodna. Prędkość zapisu/odczytu wynosiła 7,9 cm/s, a przewijania była 4x większa. Pamięć była więc o ponad 50% szybsza od standardowych magnetofonów. Komputer miał też gniazdo kartridży, zgodnych w 100% z ColecoVison.
Drukarka w zestawie była wolna i hałaśliwa, dawała jednak wydruki dobrej jakości. Prędkość druku wynosiła około 10 znaków na sekundę.
Wewnętrzna architektura komputera, jak należy się domyślać, była oparta na konsoli ColecoVision. Wszystkie urządzenia peryferyjne działały w oparciu o wspólną sieć magistralną. Bardzo niestandardowym rozwiązaniem było umieszczenie w drukarce zasilacza DLA CAŁEGO SYSTEMU. Dzięki temu drukarka musiała być podłączona i włączona przez cały czas pracy komputera, a w razie jej poważniejszej awarii, cały system był martwy :-(
Pierwsze partie komputerów miały duże problemy z niezawodnością drukarek, stąd firma musiała dokonać niezbędnych zmian konstrukcyjnych i sprzęt ponownie znalazł się w handlu dopiero w 1984 roku. Komputer zaprzestano sprzedawać w 1985 roku, gdyż klienci i potencjalni kupujący byli mocno rozczarowani jego zawodnością.
Kilka interesujących cech komputera Adam:
- interpreter Basic-a był ładowany z kasety
- w pamięci ROM zawarto procesor tekstu
- prędkość pracy pamięci taśmowej wynosiła 19200 bodów (tyle samo co stacji dysków w Atari 800XL/65XE/130XE), a pojemność pojedynczej kasety 256 KB
- firma zalecała, aby wyjmować kasety z napędu przed włączeniem/wyłączeniem drukarki, gdyż w przeciwnym razie mogło dojść (i często dochodziło) do utraty danych
Użytkownicy narzekali też na błędy w procesorze tekstów i jego wolną pracę.
Firma wiązała z tym sprzętem wielkie plany, na których się skończyło. Zawiniły błędy projektowe i marketingowe. W planach były m.in. rozszerzenia pamięci, digitalizery dźwięku, stacje dysków elastycznych i napędy CD.
Obecnie komputer jest rzadko spotykany, szczególnie w pełni sprawnym stanie. Na Allegro pojawia się zjawiskowo. Komputer ma grono wiernych wyznawców.

Dane techniczne:
CPU: Zilog Z80 A, 4 MHz
Koprocesor: 6801
RAM: 64 KB (25 KB dostępne w Basic-u), rozszerzalna do 144 KB
VRAM: 16 KB
ROM: 32 KB
Tryb tekstowy: 40 x 24 / 36 x 24
Tryb graficzny: 256 x 192, paleta 16 kolorów
Dźwięk: 3 kanały, 5 oktaw
Cena początkowa: 700 USD (USA, 1983), 300 USD (USA, 1985), 100 USD (USA, 1987), 1510 FF (Francja, 1984), 915 FF (Francja, 1985)

1988 - komputer Cambridge Z88

Sir Clive Sinclair po sprzedaży swojej marki komputerów domowych Amstradowi, wprowadził do sprzedaży przenośny komputer Z88 jako produkt jego firmy Cambridge Computers Ltd.
Koncepcja maszyny wykorzystywała założenia i rozwiązania wcześniej prowadzonego projektu firmy Sinclair Research - modelu Pandora, który nigdy nie wyszedł z fazy laboratoryjnej.
Co był takiego wspaniałego w tej maszynie? Był to przede wszystkim komputer przenośny - rewolucyjny i awangardowy. Oparty na procesorze Z80, wielkości kartki A4 i wyposażony w wyświetlacz ciekłokrystaliczny i podstawowe oprogramowanie biurowe (edytor tekstów, baza danych, arkusz kalkulacyjny), a także interpreter Basic-a, miał odnieść sukces u studentów i naukowców. Nie odniósł jednak sukcesu rynkowego.
Komputer miał oczywiście gumową klawiaturę i mimo ciekawych rozwiązań nie trafił na rynek we właściwym czasie. Prawdopodobnie rynek nie był jeszcze przygotowany na pełnowartościowe urządzenia PDA, a wymiary komputerka nie pozwalały na nazwanie go kieszonkowym. Nie był też zgodny z komputerami PC, a jedynie częściowo z BBC Micro, za sprawą wbudowanego interpretera BBC Basic.
Jesienią 1992 firma Amstrad wprowadziła na rynek jego skromne rozwinięcie. Amstrad NC 100 (Notepad Computer) był niezwykle podobny do oferowanego wcześniej modelu Sinclair Z88. Zastosowano ten sam procesor Z80, pracujący z częstotliwością 6 MHz. Pamięć RAM miała niewielką pojemność 64 KB. Do zasilania służyły zaledwie 4 baterie typu AA6, zapewniające do 40 godzin pracy. Wyświetlacz typu LCD pozwalał zmieścić 8 wierszy po 80 znaków każdy, a klawiatura liczącą 64 klawisze dość dużych rozmiarów umożliwiała wreszcie wygodne wprowadzanie tekstów. Jak należy się spodziewać również i ten model nie znalazł zbyt wielu nabywców. Zastosowanie technologii 8-bitowej w czasach, gdy na rynku królował już sprzęt 16- lub 32-bitowy spowodowało jego szybkie zniknięcie z rynku.
Cóż, za poważne błędy marketingowe płaci się wysoką cenę.

Dane techniczne:

CPU: CMOS Z80A, 3.3 MHz
RAM: 32 KB, 128 KB lub 512 KB w zależności od modelu (maks. 4 MB, podzielone na 256 banków po 16 KB każdy)
ROM: 128 KB (up to 1 MB)
Tryb tekstowy: 104 znaki x 8 linii tekstu
Tryb graficzny: 640 x 64 (+ dodatkowy obszar statusowy); 3 odcienie szarości
Dźwięk: beeper
Wymiary: A4 (294 mm x 210 mm x 23 mm), waga 900 g
Zasilanie: 4 x bateria AA, do 20 godzin pracy i 1 roku w trybie czuwania. Kondensator podtrzymujący zasilanie na czas wymiany baterii.
Cena początkowa: min. 200 funtów (1988 - Wielka Brytanie)

1989 - komputer Sam Coupe

SAM Coupé (zapowiadany jako: "Sam Coo-Pay") był 8-bitowym komputerem angielskiej firmy, sprzedawanym począwszy od drugiej połowy 1989 roku. Był rozwinięciem koncepcji ZX Spectrum, z nowymi elementami sprzętowymi oraz zachowaną kompatybilnością programową. Był oryginalnie produkowany przez Miles Gordon Technology (MGT), ulokowaną w Swansea w Wielkiej Brytanii. Swego czasu był sprzedawany w Polsce w sieci sklepów Centralnej Składnicy Harcerskiej, pewna liczba egzemplarzy trafiła też do szkół.
Architektura maszyny była oparta na procesorze Z80B CPU 6 MHz, zawiera też specjalizowany układ ASIC, podobny do znanego z ZX Spectrum układu ULA. Podstawowy model miał 256 KB pamięci RAM, wewnętrznie rozszerzalnej do 512 KB, a zewnętrznie o 4 MB (w pakietach po 1 MB). Pamięć podstawowa dostępna dla procesora miała 64 KB, a jej pozostała część była podzielona na bloki po 16 KB. Podstawowym nośnikiem danych był magnetofon kasetowy, istniała tez możliwość montażu pojdynczej wewnętrznej stacji dysków 3,5" lub nawet dwóch sztuk. Dźwięk był wytwarzany przez układ Philips SAA 1099 i obejmował 6 kanałów, 8 oktaw i wyjście stereo.

Komputer dysponował czterema trybami graficznymi:
* Mode 4 — 256×192, 16 kolorów = 24 KB
* Mode 3 — 512×192, 4 kolory = 24 KB
* Mode 2 — 256×192, ograniczona liczba kolorów w blokach ekranu = 12 KB
* Mode 1 — 256×192, zgodny z ZX Spectrum = 6.75 KB, w tym trybie dzięki dodatkowym stanom oczekiwania następowała też synchronizacja prędkości procesora do ZX Spectrum

Paleta kolorów wynosiła 128. Na złączu scart można było jednak wyświetlić ich tylko 16. Układ enkodera Motorola MC1377P RGB - PAL/NTSC odpowiadał za tworzenie sygnału composite video i obsługę modulatora RF.
Pamięć ROM miała 32 KB i zawierała interpreter SAM BASIC. W pamięci ROM nie było natomiast dyskowego systemu operacyjnego.
Zgodność z ZX Spectrum ograniczono do wersji 48 K. Wymagała ona dostępu do oryginalnego ROM-u komputera Sinclair, gdyż firma nie pozyskała zgody na jej licencjonowanie. Ze względu na specyfikę komputera w zakresie układu graficznego i prędkości procesora - jego prędkość w trybie emulacji różniła się od 100%. Powodowało to, że niektóre gry z systemem antypirackim nie chciały działać.

W roku 1989 na rynku były już 16-bitowe maszyny Atari ST i Amiga. Na rynku nie było już miejsca na proste komputery 8-bitowe. Tę lukę próbował zapchać SAM Coupe, dając możliwości nowych komputerów za ułamek ich ceny. Ten pomysł nie powiódł się i komputer stosunkowo krótko gościł na rynku, do roku 1992.

Dane techniczne:
CPU: Zilog Z80B (zgodny z i8080 i Z80) 6MHz przy wyłączonym ekranie, 4.5 MHz przy włączonym ekranie, mógł być spowolniony przy emulacji ZX Spectrum
Koprocesory: Motorola MC 1377P Video Chip, Philips SAA1099 Sound Chip, układ ASIC do wyświetlania grafiki
RAM: 256 KB lub 512 KB z możliwością zewnętrznego rozszerzenia o 4 MB
ROM: 32 KB (BASIC, BIOS)
Tryby tekstowe: 32 x 24, 85 x 24
Tryby graficzne: 256 x 192, 512 x 192
Paleta: 128 kolorów
Dźwięk: Philips SAA1099 Sound Chip, 6 kanałów stereo z syntezą FM, 8 oktaw, 2 generatory szumów, 2 generatory obwiedni, przetwornik DAC, częstotliwość próbkowania 15.6 kHz, wbudowany interfejs MIDI
Waga: 2.26 kg
Nośnik wbudowany: jedna lub dwie stacje 3.5" ultraslim Citizen DD (800 KB)

1983 - komputer Jupiter ACE

Jupiter ACE był prawdopodobnie jedynym mikrokomputerem na świecie, który miał wbudowany interpreter języka Forth. Inne maszyny najczęściej miały na pokładzie Basica lub CP/M. ACE był produkowany przez firmę Jupiter Cantab z Wielkiej Brytanii w 1983 roku. Został zaprojektowany przez 2 inżynierów, którzy wcześniej pracowali w Sinclair Research nad ZX-80, ZX-81 i ZX Spectrum - Stevena Vickersa i Richarda Altwassera. Był to jedyny produkt tej firmy, sprzedawany również w USA pod nazwą Jupiter ACE 4000.
Niestety firmie nie udało się odnieść sukcesu i zbankrutowała ona w listopadzie 1983.
Po względem technicznym komputer był mieszanką ZX-81 i ZX Spectrum - miał gumową klawiaturę, 3 KB RAM rozszerzalne o maks. 48 KB, pojedynczy tryb tekstowy z semigrafiką i wbudowany głośnik o możliwościach znanych z ZX Spectrum - beeper.
Ze względu na małą dostępność na rynku komputer jest rarytasem kolekcjonerskim. Nie pamiętam, aby pojawił się na Allegro.

1982 - komputer Commodore B128-80 (CBM 610, CBM-II)

To mógł być piękny komputer - dobrze zaprojektowany i ładnie wykonany. Commodore B128-80 (nazywany również C128-80) miał być następcą popularnego modelu PET. Literka B w nazwie oznaczała zastosowania biznesowe, a więc poważne wyzwanie dla firmy. Produkowano też modele z literką P w nazwie - oznaczające zastosowania osobiste
Powstało kilka modeli, w różnych konfiguracjach wzorniczych i sprzętowych. Wszystkie urządzenia z tej serii korzystały z tych samych urządzeń peryferyjnych.
Miały, bo system nie odniósł sukcesu i prawie nikt już dziś o nim nie pamięta. Firma łączyła z komputerami tej serii duże nadzieje; powstało też wiele reklam prezentujących ich planowane opcje, np. instalacja drugiego CPU dla zgodności z MS-DOS i CP/M.
Podczas prezentacji komputerów ogłoszono następujące modele: P500 Professional Computer za 995 USD (nigdy nie wdrożony do produkcji seryjnej) i B700 Business Computer za 2,995 USD. Po kilku miesiącach zaprezentowano model B128 w cenie 1,695 USD. Wówczas zmieniono numerację serii. Model B700 stał się BX256 z płytą procesora 8088 i wbudowanymi dwoma napędami dysków elastycznych (prawdopodobnie nigdy nie wdrożone do produkcji seryjnej ze względu na problemy techniczne z płytą 8088).
Ze względu na problemy techniczne i opóźnienia produkcyjne, komputery sprzedawały się kiepsko, stąd decyzja o ich wycofaniu z rynku w niecały rok od uruchomienia produkcji.
Za to komputery domowe serii VIC-20 i C64 sprzedawały się wyśmienicie, ale to już inna historia ...

Dane techniczne:
CPU: MOS 6509, 2 MHz
RAM: 128K, 256K maks.
Dźwięk: 3 głosy
Grafika: 80 X 25, 2 kolory
OS: BASIC 4.0+ w pamięci ROM

1977 - komputer Tandy Radio Shack 80 (TRS-80) model 1

TRS-80 model 1, był wyprodukowanym w 1977 roku, pierwszym komputerem jednej z najpopularniejszych linii mikrokomputerów domowych firmy Tandy Radio Shack. Pojawił się na rynku w tym samym okresie, co Apple II i Commodore PET, stanowiąc pierwszą serię komputerów domowych z prawdziwego zdarzenia.
W pierwszych miesiącach sprzedano tysiące egzemplarzy, co przekroczyło wszelkie prognozy. Początkowa cena mikrokomputera TRS-80 wynosiła około 600 USD.
Projekt komputera pochodził z wewnętrznego zespołu projektowego firmy Tandy i w miarę rozwoju możliwości technicznych przechodził stopniowe zmiany. Ponieważ możliwości jednostki podstawowej były kiepskie, firma wprowadziła do sprzedaży rozszerzenie, nazwane Expansion Interface, które dawało szereg nowych funkcji: dodatkowe 16 lub 32 KB RAM, złącza dla dwóch pamięci taśmowych, port drukarki, sterownik dysków elastycznych, port szeregowy i zegar czasu rzeczywistego. Wyprodukowano też dyski twarde o pojemnościach 5, 10 i 15 MB. Ich obudowa miała wielkość typowej skrzynki komputera PC mini-tower !
Dyskowy system operacyjny TRS DOS był bardzo kiepskim narzędziem, stąd większość użytkowników wybierała konkurencyjny produkt - NEW DOS, firmy Apparat. Później Tandy naprawiło swoje błędy wprowadzając system LS-DOS z Modelem 4.
Silną stroną komputerów Tandy była doskonała dokumentacja systemu i oprogramowania. Po sukcesie Modelu 1 firma wprowadziła Model 2 jako komputer dla biznesu i Model 3, którego zastosowanie było stricte domowe o który w praktyce był Modelem 1 z rozszerzoną pamięcią i opcjonalnie dwiema stacjami dysków elastycznych.
Inne modele tej długiej serii, były to:
TRS-80 Color Computer, za 400 USD
TRS-80 Pocket Computer, za 230 USD
TRS-80 Model 16
TRS-80 Pocket Computer, Model PC-2, za 280 USD.
TRS-80 Model 100 portable computer, za min. 800 USD
TRS-80 Model 4, za 2000 USD
TRS-80 Model 4P, za 1800 USD
TRS-80 Pocket Computer, Model PC-4, za 70 USD.
TRS-80 Model 2000, z procesorem Intel 80186
TRS-80 Model 12, za jedyne 3200 USD

W roku 1978 tak przedstawiała się tabela cen za komputer TRS-80 i moduły dodatkowe:
4K Level-I 400 USD
16K Level-I 690 USD
4K Level-II 499 USD
16K Level-II 789 USD
12" Video Display 199 USD
CTR-41 Cassette Recorder 49.95 USD
Dodatkowe wyposażenie
16K Memory (RAM) 290 USD
Level-II BASIC (ROM)99 USD
TRS-80 Expansion Interface 299 USD
TRS-80 Line Printer 1299 USD
TRS-80 Screen Printer 599 USD
TRS-80 Mini-Disk (Requires 16K) 499 USD

Dane techniczne:
CPU: Zilog Z80 1.77 MHz
RAM: 4 KB / 16 KB w zależności od modelu (do 48 KB)
VRAM: 1 KB
ROM: 4 KB(Basic Level 1) lub 12 KB (Basic Level 2)
Grafika: tekst - 32 x 16, 64 x 16, wideo - 128 x 48, 2 kolory
Brak dźwięku

1982 - komputer Dragon 32 i Dragon 64

Dragon, były to 8-bitowe komputery firmy Dragon Data Limited, oparte na procesorze Motorola MC6809E i sprzedawane w 2 wariantach: Dragon 32 (wersja podstawowa, 32 KB RAM) i Dragon 64 (64K RAM, port szeregowy, inne mało istotne zmiany). Konstrukcja obydwu była wzorowana na Tandy TRS-80 Coco (Color Computer). Większość urządzeń peryferyjnych firmy Tandy była kompatybilna z Dragonami, lecz ROM i wypoażenie tych komputerów różniły się na tyle, że nie można było mówić o całkowitej zgodności (np. brak w Dragonie portu równoległego i dostosowane układu wideo do standardu PAL).
Komputer był znany w Polsce dzięki publikacji opisu w Młodym techniku. W Wielkiej Brytanii nie wygrał z ZX Spectrum i Commodore C64, gdyż miał mniejsze możliwości graficzne oraz problemy ze standardowym wyświetlaniem małych liter.
Komputer miał jednak również zalety - dużą i solidną obudowę oraz płytę główną o wysokiej jakości wykonania. Jego możliwości obliczeniowe były również lepsze od konkurencji. Jednak rynek w tamtym okresie był zainteresowany przede wszystkim możliwościami graficznymi, a tu było już gorzej.

Dane techniczne:
CPU: Motorola MC6809EP, 0,9 MHz
Koprocesor wideo: Motorola MC-6847 Video Display Generator
RAM: 32 KB (64 KB w Dragon 64)
ROM: 2 x 8 KB lub 16 KB EPROM z Microsoft Extended BASIC
Gradika: tekst - 32 x 16, wideo - kilka trybów, maks: 256 x 192 (2 kolory), paleta 8 kolorów
Dźwięk: 1 kanał, 5 oktaw w Basic-u; 4 kanały, 7 oktaw w assemblerze
Wymiary / waga: 38 x 32.5 x 9.7 cm / 2.1 kg

1983 - komputer Tandy MC 10

Tandy MC 10 (MC - Micro Color) został zaprojektowany jako tania maszyna dla początkujących oraz silny rywal ZX-81 (Timex Sinclair 1000). Był co prawda droższy od rywala, jednak wygrywał z nim w każdej kategorii: pamięci, dźwięku, obrazu, klawiatury.
Firma zapewniła maszynie zbyt małe wsparcie programowe i marketingowe, stąd nie była ona sukcesem komercyjnym. Wbudowany interpreter Basic-a nie wykorzystywał niestety w pełni jej możliwości graficznych, co dodatkowo obniżało jej ocenę u kupujących.

Dane techniczne:
CPU: Motorola 6803 (zgodna z 6800), 0.89 MHz
Koprocesor wideo: Motorola MC 6847
RAM: 4 KB (do 20 KB), 3142 bajtów dostępnych dla użytkownika
ROM: 8 KB (Microcolor Basic)
Grafika: tekst - 32 x 16; wideo - 64 x 32, 8 kolorów (tryb dostępny w Basic), maks. 128 x 192, 2 kolory w języku maszynowym, po rozszerzeniu pamięci do 16 KB - 256 x 192, 2 kolory; paleta kolorów: 9
Dźwięk: beeper
Wymiary/waga: 216 mm x 180 mm x 50mm / 0,8 kg
Cena początkowa: 99.95 funtów (Wielka Brytania, 1983), 119.95 USD (USA), rozszerzenie 16K RAM 49.95 USD

1983 - komputer VTech Laser 200

VTech Laser 200 był wczesnym komputerem 8-bitowym do użytku domowego. Na różnych rynkach był sprzedawany pod innymi markami handlowymi: Salora Fellow (Finlandia), Texet TX8000 (Wielka Brytania) i Dick Smith VZ 200 (Australia).
Jego konstrukcja była częściowo zbliżona do Tandy TRS-80 i oparta na popularnym CPU Z80A oraz pamięci ROM, w której zaszyto język Basic w wersji Microsoft. W założeniu miał on pełnić rolę taniej maszyny dla początkujących, zdolnej do walki z prymatem komputerów Sinclaira. Zamiar ten nie powiódł się. Jednym z powodów była uboga oferta programów, choć na kasetach sprzedawano kilka znanych tytułów: Frogger, Scramble, Space Invaders i Moon Patrol. Tania obudowa i gumowa klawiatura również nie budowały wizerunku solidnego produktu.
Po roku na rynku pojawił się jego następca: VTech Laser 310. Produkcję zakończono w 1985 roku.

Dane techniczne:
CPU:Zilog Z80A, 3.58 MHz
Koprocesor wideo: Motorola 6847
RAM: 2 KB (Laser 200) / 6 KB (Laser 210/ VZ 200 / Salora Fellow); do 64 KB
VRAM: 2 KB
ROM: 16 KB z Microsoft Basic
Grafika: tekst - 32 x 16, 8 kolorów (Mode 0), wideo - 128 x 64, 4 kolory (Mode 1), paleta 8 kolorów
Dźwięk: 1 kanał, 3 oktawy
Cena początkowa: 99 USD

1975 - komputer IBM 5100

IBM Model 5100 był pierwszym mikrokomputerem tej firmy, protoplastą przyszłego IBM PC. Jest też niekiedy określany jako pierwszy komputer przenośnym, chociaż przy masie około 25 kg może to być "lekkie" nadużycie. Stad niekiedy określa się go jako pierwszy samodzielny i w pełni wyposażony komputer w jednej obudowie.
Maszynę zaprojektowano do rozwiązywania skomplikowanych problemów naukowych, nie dla hobbystów i biznesu. IBM 5100 był wynikiem projektu SCAMP, celem którego było stworzenie komputera przenośnego, na którym można uruchomić język programowania wysokiego poziomu. Nazwa projektu SCAMP pochodziła od Special Computer, APL Machine Portable. Dane można było przechowywać na ćwiercalowych napędach taśmowych.
W sprzedaży było 12 modeli, różniących się wyposażeniem i ceną:
16K A1 - $8,975 B1 - $9,975 C1 - $10,975
32K A2 - $11,975 B2 - $12,975 C2 - $13,975
48K A3 - $14,975 B3 - $15,975 C3 - $16,975
64K A4 - $17,975 B4 - $18,975 C4 - $19,975
gdzie: Ax - język programowania APL w zestawie, Bx - Basic w zestawie, Cx - obydwa języki w zestawie

Dane techniczne:
CPU: moduł układowy IBM - 1,9 MHz
RAM: 16 KB do 64 KB
ROM: 32 KB do 64 KB
Grafika: tekst: 64 x 16, brak trybu graficznego wideo, tryb monochromatyczny
Dźwięk: brak
Nośnik: pamięć taśmowa, pojemność 204 KB, DC600

1989 - komputer Atari Portfolio

Każdemu wiernemu użytkownikowi Atari nazwa Portfolio jest dobrze znana. Atari Portfolio to niewielkie, niepozorne urządzenie, kompatybilne z IBM PC, o sporych możliwościach. Kochane przez swoich fanów i nadal popularne na rynku komputerów używanych.
Komputer został zaprojektowany przez firmę Distributed Information Processing of Guildford z Wielkiej Brytanii (DIP) pod nazwą Pocket PC. Firma Atari wykupiła licencję na ten produkt i zaczęła sprzedawać go pod nazwą Portfolio w 1989 roku, jako mobilny komputer PC dla wszystkich potrzebujących mocy PC-ta w kieszeni.
Komputer miał wielkość kasety wideo i mógł działać do 6 tygodni na jednym zestawie baterii. Maleństwo o pieszczotliwej nazwie "PoFo" było chlubą firmy Atari.
Komputer pracował pod systemem DIP-DOS 2.11 (kompatybilnym częściowo z MS-DOS 2.11). Ekran miał rozdzielczość 240x60 pikseli (w trybie tekstowym 40x8 znaków). Komputer miał 128 KB pamięci RAM (rozszerzalnej za pomocą niestandardowych kart do 1 MB), z której część - standardowo 32 KB - przeznaczona była na RAM-dysk C: oraz 256 KB pamięci ROM, w której znajdowały się - oprócz DOS-u - wbudowane aplikacje: edytor tekstów, arkusz kalkulacyjny (kompatybilny z Lotusem 1-2-3 v.1.0), kalendarz z alarmami, kalkulator, książka adresowa i program do wymiany danych ze stacjonarnym PC przez zewnętrzny moduł ze złączem Centronics.
Do komputera jest dostępnych wiele modułów i programów, włącznie z zewnętrzną stacją dyskietek i twardym dyskiem. Nadal jest to wartościowe urządzenie, szczególnie dla osób obeznanych z programowaniem i lubiących niezależność.
Od czasu do czasu ten sympatyczny komputerek można znaleźć na Allegro w atrakcyjnych cenach.

Dane techniczne:
CPU: Intel 80C88, 4.9512 MHz
RAM: 128 KB (do 1 MB)
ROM: 256 KB
Wyświetlacz: Supertwist LCD, monochromatyczny
Dźwięk: beeper
Zasilanie: Peryferia: karty RAM i ROM, napędy zewnętrzne, interfejsy: równoległy i szeregowy

1983 - komputer Acorn Electron

Na zdjęciu Acorn Electron z dodatkowymi modułami rozszerzeń.

Powstanie komputera Acorn Electron jest efektem sukcesu, jaki firma odniosła w Wielkiej Brytanii z modelem BBC, który świetnie sprzedawał się na rynku edukacyjnym, trafiając do szkół. Acorn Electron jest w rzeczywistości okrojonym modelem BBC-B z zachowaną częściową zgodnością programową.
Celem firmy była sprzedaż taniego modelu, dostępnego poniżej 200 funtów, który mógłby zdyskredytować popularność ZX Spectrum. Ten zamiar się nie powiódł.
Brakowało nowego oprogramowania, był też problemy ze specjalizowanym układem ULA, będącym sercem komputera, odpowiedzialnym za obraz, dźwięk i operacje we/wy.
Możliwości graficzne komputera były bardzo kuszące. Był on w stanie wyświetlić 80 kolumn tekstu i grafikę w rozdzielczości do 640 x 256 pikseli przy 2 kolorach.
Nie pomogły dodatkowe akcje promocyjne i wprowadzenie do sprzedaży modułu Plus 1, który rozszerzał Acorn Electron o 2 porty kartridża, gniazdo joysticka, port drukarki Centronics. Powstały też inne rozszerzenia:
- Plus 3 - moduł sprzętowy z dwiema stacjami dysków 3½” z kontrolerem WD1770 i własną pamięcią ROM
- Advanced Plus 3 - kartridż do modułu Plus 1 z kontrolerem stacji dysków oraz możliwością wykorzystania stacji 5¼” z BBC Micro lub stacji 3½” podwójnej gęstości
- Slogger/Elektuur Turbo Board - w założeniu karta miała omijać problemy ze zwalnianiem komputera podczas odwołań układu ULA do pamięci, w praktyce powodowała 2% niezgodność z istniejącym oprogramowaniem i minimalny efekt przyspieszenia. Firma Acorn również projektowała podobne rozwiązanie, gdyż część trybów graficznych w wersji standardowej działało zbyt wolno. Na pomyśle jednak się skończyło.
- Slogger Master RAM Board - karta zwiększała ilość dostępnej pamięci i miała być przydatna w oprogramowaniu użytkowym; później firma dołączała ją do każdego egzemplarza jako wyposażenie promocyjne
- Jafa Systems Mode 7 Display Unit - karta, która włączała w modelu Electron tryb wyświetlania teletekstowy, który miał Acorn BBC Micro, a który bardzo oszczędnie korzystał z pamięci. Korzystało z niego wiele programów dla modelu BBC Micro. Wprowadzono dwa rozwiązania dla trybu 7, z których pierwsze było niezbyt udane.

Komputer był znany praktycznie wyłącznie w Wielkiej Brytanii (niewielkie ilości we Francji i innych krajach). W pewnym momencie był trzecim najlepiej sprzedającym się mikrokomputerem na Wyspach Brytyjskich.

Dane techniczne:
CPU:MOS 6502A, 1 MHz
Koprocesor: specjalizowany układ ULA
RAM: 32 KB
ROM: 32 KB (z rozszerzonym językiem Basic i Assemblerem)
Grafika: tekst - 20 x 32, 40 x 25, 40 x 32, 80 x 25, 80 x 32; wideo - 160 x 256 (4 lub 16 kolorów), 320 x 256 (2 lub 4 kolory), 640 x 256 (2 kolory); paleta 8 kolorów + 8 efektów migotania każdego z nich
Dźwięk: 1 kanał dźwiękowy + 1 kanał białego szumu, 7 oktaw. W praktyce istniała możliwość wirtualnego mapowania 3 kanałów dźwięku za pomocą jednego kanału sprzętowego; wbudowany głośnik
Cena początkowa: 199 funtów (Wielka Brytania, 1983); 2950 FF (Francja, 1984)

1984 - komputer Sinclair QL (Quantum Leap)

Po olbrzymim sukcesie ZX Spectrum na rynku domowym, firma Sinclair podjęła próbę wyprodukowania taniego komputera dla użytkowników profesjonalnych. Zaprezentowany w 1984 model QL na pierwszy rzut oka wydawał się rzeczywiście krokiem milowym w rozwoju firmy. Był to pierwszy domowy komputer oparty na nowoczesnym 16-bitowym Motorola z rozkazami 32-bitowymi. Komputer zaopatrzono w 2 napędy pamięci masowej - Microdrive (kasetki z zapętloną taśmą magnetyczną), wielozadaniowy system operacyjny QDOS i SuperBASIC. W zestawie, razem z komputerem były sprzedawane cztery programy biurowe:
Quill - procesor tekstu
Abacus - arkusz kalkulacyjny
Archive - baza danych
Easel - program graficzny.
Niestety Ql był też pierwszym poważnym błędem Sinclaira. Jego publiczna prezentacja wyprzedziła premierę Apple Macintosh tylko o kilka dni, ale w zamyśle firmy było to ważne wydarzenie marketingowe. Przyspieszona sprzedaż spowodowała, ze wystąpiły niespodziewane problemy - system QDOS i Super Basic zajmowały razem 48 KB i nie mieściły się w pamięci ROM o pojemności 32 KB. Początkowy pomysł by dostarczać BASIC na kasetce Microdrive nie sprawdził się w praktyce, bo nośnik okazał się zbyt zawodny! Dostarczano więc język programowania na kartridżu, a później wlutowany na płycie głównej. Sama pamięć ROM była też pełna błędów, które usunięto dopiero w kolejnych wersjach, mniej więcej rok później. Błędy powodowały niestety zawieszanie komputera i utratę efektów pracy. Istniała też możliwość pracy sieciowej, niestety czysto iluzoryczna. Komputer nie był też tak szybki jak obiecały reklamy. Podawana 32-bitowa wydajność była niewiele lepsza od modeli 8-bitowych, min. w efekcie zastosowania procesora Motorola 68008, będącego zmodyfikowanym układem 68000. Zredukowano w nim liczbę wyprowadzeń (tylko 8 linii danych, 20 linii adresowych; istniała też wersja o 22 liniach), mniej sygnałów sterujących, zachowując zgodność programową.
W sumie ciekawy pomysł został zabity przez pośpiech i dlatego zupełnie nie przyjął się na rynku profesjonalnym.

Dane techniczne
CPU: Motorola MC 68008, 7.5 MHz
Koprocesory: Intel 8049 IPC (RS232, głośnik, dżojstik, klawiatura), Sinclair ZX8301 (peryferia), Sinclair ZX8302 (peryferia)
RAM: 128 KB (do 728 KB), 85 KB wolnej pamięci w BASIC-u
VRAM: 32 KB
ROM: 48 KB (do 64 KB)
Grafika: tekst - 40 x 25, 64 x 25, 85 x 25; wideo - 256 x 256 (8 kolorów), 512 x 256 (4 kolory), maks. 256 kolorów
Dźwięk: 1 kanał, beeper
Nośnik: 2 x microdrive (pojemność nośnika 100 KB)
Cena początkowa: 399 funtów brytyjskich (Wielka Brytania, 1984)

1985 - komputer Atari 800XE

The Atari 800XE był ostatnim modelem 8-bitowym produkowanym przez Atari. W praktyce była to plyta zaczerpnięta z modelu 800XL zamknięta w obudowie identycznej jak 130XE. Był sprzedawany wyłączenie w krajach Europy centralnej i wschodniej, przede wszystkim w Niemczech i w Polsce.
Główną różnicą w stosunku do 800XL był układ FREDDIE, nowy układ zarządzający pamięcią, stosowany również w 65XE i udostępniający adresowanie do 128 KB RAM oraz lepsze współdzielenie pamięci RAM z układem graficznym ANTIC.
Komputer 800XE mógł być łatwo rozszerzony do 128 KB RAM, stosując dwa układy pamięciowe. Na rynku były też modele z klasyczną liczbą układów (8) i inna płytą główną. Układ złączy I/O jest identyczny jak w modelu 130XE. Niektóre z gier, działających wyłącznie na 130XE pracowało również na tym komputerze, choć nie działały już na 800XL.
Życie komputera Atari 800XE było krótkie. Firma przestała go produkować w niecały rok po wprowadzeniu do sprzedaży.

1985 - komputer Atari 65XEP / 65XEM

Ciekawe, prototypowe warianty modelu Atari 65XE, które od wersji podstawowej odróżniały:
- Atari 65XEM (z ang. XE Music) - zastosowano nowy, 8-kanałowy układ dźwiękowy o nazwie AMY. Oficjalna prezentacja modelu miała miejsce podczas letniej edycji targów elektroniki użytkowej CES w Las Vegas w 1985 roku. Nigdy nie trafiło do masowej produkcji podobno z powodu kłopotów z implementacją układu AMY na płycie Atari 65XE oraz z brakiem zdolnych programistów w tym zakresie. Sam układ również nie został później wykorzystany.
- 65XEP (z ang. XE Portable) miało być przenośną wersją komputera 65XE. Maszyna wyposażona była we wbudowaną stację dysków 3.5" 360 KB, malutki, zielony monitor o przekątnej 5 cali, zestaw baterii oraz odłączaną klawiaturę. Planowana cena detaliczna kształtowała się w okolicach 400 dolarów USA. Po raz pierwszy zaprezentowano go na targach CES w 1985 roku. Ten model również nie wszedł do produkcji, choć miał być konkurencją dla modelu Commodore SX-64. Prawdopodobnie komputer istnieje w jednym egzemplarzu.

Dane techniczne:
CPU: MOS 6502C 1.79 MHz
Koprocesory: GTIA (wideo), POKEY (dźwięk, I/O), ANTIC (wideo), FREDDY (pamięć)
RAM: 64 KB
ROM: 24 KB
Grafika: tekst - 5 trybów do 40 x 24, wideo - 11 trybów do 320 x 192
Kolory: wyświetlacz zielony, CRT (65XEP), 16 kolorów w 15 intensywnościach (65XEM)
Dźwięk: 4 kanały, 3.5 oktawy (65XEP), 8 kanałów, 11 oktaw (65XEM)
Cena planowana: poniżej 400 USD (65XEP), poniżej 200 USD (65XEM)

1984 - komputer Unitron 2200 (Niemcy)

Komputer Unitron 2200 to niemiecki klon Apple IIe.
Na klawiaturze komputera opisano komendy i makra bardzo przyspieszające programowanie. Kontroler stacji dysków i własny procesor Z80 zostały wbudowane w celu zapewnienia zgodności z systemem CP/M i były wyposażeniem standardowym. Dokonano również pewnych zmian w oryginalnym ROM-ie Apple.
Więcej informacji o tym komputerze i innych klonach Apple na stronie: http://www.applelogic.org/index.html

Dane techniczne:
CPU: 6502 1 MHz i Z80
RAM: 64 KB
ROM: 24 KB
Grafika: tekst - 40 x 24 / 80 x 24, wideo - 0 x 40-48 (16 kolorów), 280 x 160-192 (6 kolorów), 560 x 160-192 (2 kolory); maksymalnie 16 kolorów
Dźwięk: 1 kanał

1983 - komputer Timex Sinclair 2068

Timex Sinclair 2068 był komputerem osobistym przeznaczonym na rynek amerykański, a jednocześnie ostatnią, piątą wersją komputerów będących efektem współpracy Timex Sinclair. Wersja TS-2068 została wprowadzona na rynek w USA jesienią 1983 r. niedługo przed upadkiem firmy Timex w 1984 roku. Z pewnymi modyfikacjami jego produkcja była kontynuowana przez portugalski oddział Timexa pod zmienioną nazwą: Timex Computer 2068. Polskim odpowiednikiem Timex 2068 był Unipolbrit 2068, składany od 1986 roku.
Był to udoskonalony klon popularnego ZX Spectrum. Maszyna jednak była dużo solidniej wykonana niż ZX Spectrum 48 i pozwalała na nieco wygodniejszą pracę. Komputer był produkowany w srebrnym i czarnym wydaniu, został wyposażone w twardą klawiaturę z elektrycznej maszyny do pisania Brother EP-20. Układ klawiszy pozostał prawie niezmieniony. W obudowie znalazło się również miejsce na przydatny przycisk Reset i
gniazdo Kempston dla dżojstika. Ponadto miał rozszerzoną pamięć ROM o 8 KB, 4 różne tryby graficzne, jak również popularny układ dźwiękowy AY-3-8912. Były to bardzo korzystne zmiany, wpływające jednak na zgodność z ZX Spectrum.
W celu uniknięcia komplikacji programowych, istniała możliwość przejścia do trybu ZX Spectrum, po zastosowaniu kartridża wsuwanego w gniazdo umieszczone pod klapką w prawej części mikrokomputera. Bez emulatora działało około 7% oryginalnego oprogramowania. Z nim osiągnięto 97% zgodność programową. Pozostałe 3% wynikało z innej konstrukcji sprzętowej.

Dane techniczne:
CPU: Z80A, 3.58 Mhz
RAM: 48 KB
ROM: 24 KB (16 KB + 8 KB Exrom)
Grafika: tekst - 32 x 24, wideo - 256 x 192, 512 x 192, 16 kolorów na ekranie (z ograniczeniami)
Dźwięk: AY-3-8912 (taki sam jak w nowszych wydaniach ZX Spectrum z pamięcią 128 KB)
Cena początkowa: 200 USD (USA, 1983)